Kuhmarreh Sorkhi Photos

عکس از: عبدالله شهبازي

کوهمره سُرخي منطقه‌اي است کوهستاني و جنگلي در ميانه سه شهر شيراز، کازرون و فيروزآباد. آخرين شاخه جنوبي جبال زاگرس به شمار مي‌رود. محل زيست طوايف کوه‌نشين متعددي است که مهم‌ترين آن‌ها «سُرخي» است. (در گويش محلي «سُهري» گفته مي‌شود.) ايل سُرخي مشتمل بر شش طايفه است به اسامي ناصرو، بُگي، دهدار، جهين، جبارزار، شکره.

آثاري که در منطقه به دست مي‌آيد نشان مي‌دهد که کوهمره سرخي در عصر مفرغ مرکز تمدن مهمي بوده است. در تقسيمات اداري دوره ساساني يکي از پنج منطقه عشايرنشين (رم) فارس بود و چون در مرکز فارس قرار داشت و ماليات آن مستقيماً صرف ديوان مي‌شد به «رم ديوان» شهرت داشت. پس از اسلام فردي به‌نام حسين بن صالح رياست منطقه را به دست گرفت و به «رم حسين بن صالح» معروف شد. قبيله «مسعوديان»، که در فارسنامه ابن‌بلخي ذکر شده، همين ايل سُرخي کنوني است. گويش کوهمره از گويش‌هاي کهن دوره ساساني است و با گويش لري تفاوت اساسي دارد. بيش‌تر به گويش‌هاي لارستاني و دشتستاني شبيه است.

کوهمره از مراکز اوّليه تشيع در ايران است. در زمان آل‌بويه شاهزادگان را براي تربيت نظامي به دست سران اين منطقه مي‌سپردند. در اين زمان مرکز استقرار سُرخي «قلعه سُهري» بود که بقاياي بناي عظيم اين قلعه تسخيرناپذير موجود است. در واپسين دوره آل‌بويه رياست منطقه با فردي به‌نام «آزادمرد بن کوهستان کرد» بود. در زمان سلجوقيان، که سنيان متعصب بودند، سرکوبي بزرگ در کوهمره صورت گرفت. بسياري از امام‌زاده‌‌هايي که در منطقه وجود دارد قبر عرفاي شهيد دوره سلجوقي است. در سال‌هاي اخير تمامي سنگ قبر اين بناها به سرقت رفته است.

ظاهراً اولين متني که در آن از منطقه فوق با نام «کوهمره» ياد شده روزنامه ملا جلال منجم، معاصر شاه عباس اول، است. «کوهمرّه» به معني کوههاي تودرتو و بهم پيوسته است.