|
بمناسب سالگرد حادثه 11 سپتامبر 2001
بوش و بزرگ ترين قرارداد تسليحاتي تاريخ
عبدالله شهبازي
مقاله زير قريب به دو ماه پس از
حادثه 11 سپتامبر در روزنامه صداي عدالت، پنجشنبه 17 آبان 1380/
8 نوامبر 2001، به چاپ رسيد:
در روز جمعه 4 آبان 1380/ 26 اکتبر 2001 رسانه ها از انعقاد بزرگ ترين قرارداد تسليحاتي تاريخ خبر دادند؛ قراردادي به ارزش دويست ميليارد دلار!
در يکسوي اين قرارداد پنتاگون (وزارت دفاع ايالات متحده آمريکا) قرار دارد و در سوي ديگر کمپاني لاکهيد مارتين که بزرگ ترين مجتمع نظامي- صنعتي ايالات متحده و جهان به شمار مي رود. موضوع قرارداد، ساخت حداقل سه هزار فروند جنگنده هاي جديد جت موسوم به J.S.F. است که اف. 35 نيز ناميده مي شود. اين جنگنده ها از سال 2008 در نيروي هوايي آمريکا به کار گرفته خواهد شد. اين پيمان براي لاکهيد سودهاي عظيمي به ارمغان آورده و مي آورد. علاوه بر 20 ميليارد دلاري که به عنوان قسط اوّل به کمپاني فوق پرداخت شد، افزايش سريع قيمت سهام لاکهيد در بازار بورس 231 ميليون دلار سود نصيب سهامداران اين کمپاني کرد.
مقايسه رقم دويست ميليارد دلاري فوق با ارقامي که در گذشته صرف تسليحات مي شد، ابعاد عظيم مالي قرارداد لاکهيد را روشن تر مي
کند: براي مثال، کل بودجه اي که طي سال هاي 1957 -1999، يعني تقريباً در نيمه دوّم سده بيستم ميلادي، صرف توسعه سيستم موشکي ايالات متحده آمريکا شد 122 ميليارد دلار بود؛ و کل بودجه اي که صرف قرارداد عظيم ساخت جنگنده هاي اف. 22 شد 70 ميليارد دلار بود.
 
در روز شنبه 27 اکتبر 2001، نيويورک تايمز ابعادي ديگر از «بزرگ ترين پيمان نظامي تاريخ آمريکا» را آشکار کرد. روشن شد که انعقاد قرارداد فوق با لاکهيد، کمپاني بوئينگ، دومين سازنده هواپيماهاي نظامي ايالات متحده و جهان، را در وضع مالي وخيمي قرار داده و اين کمپاني مجبور است تا پايان سال جاري مسيحي (دي ماه 1380) سي هزار تن از کارکنان خود را بيکار کند. اولين واکنش کمپاني بوئينگ تلاش براي شريک شدن در پيمان بود. اين اقدام مسبوق به سابقه است: بوئينگ پيشتر در قرارداد ساخت جنگنده هاي اف. 22 نيز به عنوان پيمانکار لاکهيد وارد عمل شده بود. معهذا، اگر اين تلاش به فرجام نرسد، بوئينگ اعمال فشار از طريق نمايندگان حامي خود در کنگره را آغاز خواهد کرد. هر دو کمپاني لاکهيد و بوئينگ ساليانه ميليون ها دلار خرج تبليغات انتخاباتي مي کنند و هر دو از پشتوانه نيرومندي در کنگره برخوردارند. پيش تر نمايندگان ايالت ميسوري در کنگره اخطار کرده بودند که اگر بوئينگ از اين قرارداد بي بهره شود جرج بوش حمايت ايشان را از دست خواهد داد. هر چند دولت بوش و لابي لاکهيد از حمايت نمايندگان ايالت هاي جنوبي و مرکزي، به ويژه تکزاس و جئورجيا- پايگاه اصلي جرج بوش، برخوردارند، ولي به نوشته نيويورک تايمز،
«هيچ تضميني وجود ندارد که قرارداد لاکهيد از حمايت کنگره برخوردار شود.» ادوارد الدريج، معاون وزارت دفاع در امور خريد و تأمين تکنولوژي، پيشاپيش به مقابله با اقدامات لابي بوئينگ در کنگره برخاست و اعلام کرد:
«پنتاگون با هرگونه اعمال فشار از سوي کنگره براي شريک شدن بوئينگ در قرارداد فوق
مخالف است ولي اگر دو کمپاني داوطلبانه به توافق برسند حرفي ندارد.»
کمپاني لاکهيد مارتين همان است که پيشتر جنگنده اف. 22 را در خدمت نيروي هوايي ايالات متحده قرار داده بود؛ جنگنده اي که هر فروند آن بيش از 200 ميليون دلار ارزش دارد. معهذا، امروزه مقامات پنتاگون مدعي اند که جنگنده هايي مانند اف. 16 و اف. 22 در فضاي "جنگ سرد" و به منظور مقابله با جنگنده هاي پيشرفته دشمن خارجي (اتحاد شوروي) طراحي و ساخته شده بود و به دليل فروپاشي اتحاد شوروي کارايي آن کاهش يافته و پاسخگوي تمامي نيازهاي امروزين نيست. کاربري اصلي جنگنده هاي جديد اف. 35 نه مقابله هوايي با جنگنده هاي پيشرفته روسي، بلکه جنگ هوايي- زميني است.
فضاي کنوني جنگ با افغانستان نياز به اين نوع از کاربرد را چنان ملموس مي سازد که گاه انسان تصور مي کند تمامي اين حوادث تنها به خاطر اثبات ضرورت ساخت جنگنده هاي اف. 35 بوده است.
 
جنگنده JSF (اف. 35)
گرانترين مولود حادثه 11 سپتامبر
به دليل بمباران تبليغاتي- رواني دولت بوش و رسانه هاي متنفذ حامي آن، و سردرگمي و گيجي ناشي از آن، پنتاگون موفق شد به سادگي قرارداد عظيم لاکهيد را منعقد کند وگرنه، در شرايط عادي، چنان که نيويورک تايمز مي نويسد، در کنگره نسبت به ساخت هواپيماهاي اف. 35 نظر مساعد وجود نداشت. در اين فضاي رواني دستکاري شده، به گفته گوردون آدامز، محقق دانشگاه جرج واشنگتن،
«کنگره آماده است تا هر چه پنتاگون مي گويد بپذيرد.» معهذا، اگر مذاکرات لاکهيد و بوئينگ به نتيجه نرسد، بايد شاهد بروز اختلافات شديد در درون کنگره ايالات متحده بر سر اين قرارداد بي سابقه باشيم؛ تنازعي که مي تواند پايگاه اجتماعي و سياسي لرزان جرج بوش را لرزان تر کند. لابي بوئينگ، به عنوان دومين پيمانکار بزرگ پنتاگون، هم در دولت بوش و هم در کنگره، آن قدر نيرومند است که بتواند سهم خود را از آشفته بازار "جنگ با تروريسم" بگيرد.
--------------------
* براي آشنايي با جنگنده
JSF، محصول مشترک کمپاني لاکهيد مارتين و
نيروهاي هوايي و دريايي پادشاهي بريتانيا،
بنگريد به اين آدرس:
http://www.lmtas.com/products/combat_air/x-35
| 
